Διόγκωση Λεμφαδένων – Λεμφαδενοπάθεια

Τι είναι οι λεμφαδένες – λεμφαγγεία;

Τα λεμφαγγεία και οι λεμφαδένες αποτελούν ένα ξεχωριστό δίκτυο στο ανθρώπινο σώμα, που σκοπό του έχει την μεταφορά της λέμφου (του πλεονάζοντος δηλαδή υγρού των ιστών) πίσω στην κυκλοφορία. Η λέμφος απ’ όλα τα όργανα και τους ιστούς απάγεται με τα λεμφαγγεία και πορεύεται προς τη χυλοφόρο δεξαμενή, η οποία τελικά καταλήγει στον μείζονα και ελάσσονα θωρακικό πόρο κι από εκεί στο φλεβικό αίμα.

Οι λεμφαδένες αποτελούν ενδιάμεσους σταθμούς καθ’ όλη την πορεία αυτή, που συμμετέχουν στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς περιέχουν μακροφάγα, Β και Τα λεμφοκύτταρα. Ιοί, βακτήρια, ακόμα και καρκινικά κύτταρα εγκλωβίζονται κατά τη διέλευσή τους από τους λεμφαδένες, που αποτελούν ένα είδος φίλτρου συγκράτησης και αντιγονοπαρουσίασης για το ανοσοποιητικό σύστημα.

Οι λεμφαδένες είναι μικροί σχηματισμοί με μέγεθος λίγων χιλιοστών και μέχρι 1 εκ. φυσιολογικά, διάσπαρτοι σε διάφορες ομάδες στο ανθρώπινο σώμα. Βρίσκονται κεντρικά γύρω από τους βρόγχους στο θώρακα και στο μεσοθωράκιο, πέριξ των ενδοκοιλιακών οργάνων (π.χ. στο μεσεντέριο του λεπτού και του παχέος εντέρου, στις αγγειακές «πύλες» του νεφρού και του σπληνός, κατά μήκος της αορτής και των μεγάλων αγγείων κ.α), ενώ επιφανειακότερα σχηματίζουν ομάδες στον τράχηλο, τις μασχαλιαίες κοιλότητες και τις μηροβουβωνικές πτυχές.

Στις θέσεις αυτές βρίσκονται στο υποδόριο λίπος ή στις επιφανειακές μυϊκές στιβάδες και γι’ αυτό το λόγο εκεί είναι και τα μόνα σημεία που μπορεί να γίνουν αντιληπτοί σε περιπτώσεις που διογκώνονται. Βέβαια, σε νεαρά λεπτά και συνήθως γυμνασμένα άτομα είναι δυνατό να ψηλαφώνται οι λεμφαδένες και υπό φυσιολογικές συνθήκες, ειδικά στον τράχηλο ή στις μηροβουβωνικές χώρες.

Πως γίνεται η διόγκωση των λεμφαδένων – λεμφαδενοπάθεια;

Η παθολογική, όμως, διόγκωση κάποιου/κάποιων λεμφαδένων (> 1 εκ. σε μέγεθος) καλείται λεμφαδενοπάθεια και μπορεί να γίνεται αντιληπτή με την ψηλάφηση μιας μάζας που προηγουμένως δεν υπήρχε (π.χ. στη βουβωνική χώρα) ή μπορεί ακόμα αυτή η διόγκωση να είναι και ορατή, όπως συμβαίνει ενίοτε με τη λεμφαδενοπάθεια στον τράχηλο. Η διόγκωση μπορεί να είναι επώδυνη ή μη, σκληρή ή και μαλακή, ανάλογα με το αίτιο που την προκάλεσε. Κυριότερα αίτια λεμφαδενοπάθειας είναι τα εξής:

• Τραυματισμοί, ιογενείς ή βακτηριακές φλεγμονές (αντιδραστική λεμφαδενοπάθεια)
• Αυτοάνοσα νοσήματα
• Μεταβολικά νοσήματα
• Αιματολογικά νοσήματα (π.χ λέμφωμα)
• Μεταστάσεις από καρκίνωμα (π.χ. μαστού, πνεύμονα κλπ)

Σε κάθε περίπτωση που το άτομο αντιλαμβάνεται μια διόγκωση λεμφαδένων πρέπει να απευθύνεται σε ειδικό γιατρό, γιατί το αίτιο που προκαλεί τη λεμφαδενοπάθεια μπορεί να είναι από πολύ «αθώο» (όπως ένα γρατζούνισμα από κατοικίδιο ζώο) έως πολύ επικίνδυνο, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της κακοήθειας.

Απαιτείται λήψη πολύ καλού ατομικού και κληρονομικού ιστορικού, ενδελεχής κλινική εξέταση, διενέργεια συγκεκριμένων απεικονιστικών εξετάσεων (συνήθως Υπερηχοτομογράφημα-U/S και Υπολογιστική Τομογραφία-CT) και πολύ συχνά χειρουργική αφαίρεση ενός ή περισσότερων παθολογικών λεμφαδένων προκειμένου να εξεταστούν στο μικροσκόπιο.

Η λήψη υλικού από την παθολογική εστία με λεπτή βελόνα (FNA) ή με κόπτουσα βελόνα (tru-cut/core biopsy) δεν εγγυάται πάντα ότι θα καταφέρει να θέσει τη διάγνωση και προτιμάται συνήθως όταν στοχεύουμε λεμφαδένες που βρίσκονται βαθιά μέσα στο ανθρώπινο σώμα, όπως στο θώρακα, οπότε και η καθοδήγηση γίνεται με τη βοήθεια του Αξονικού Τομογράφου.

Σε επιφανειακές ομάδες παθολογικών λεμφαδένων προτιμάται σχεδόν πάντα η χειρουργική βιοψία (excisional biopsy) με αφαίρεση ολόκληρου λεμφαδένα ώστε να υπάρχει επάρκεια υλικού και όχι λιγοστά μόνο παθολογικά κύτταρα, όπως συμβαίνει στις βιοψίες με βελόνες. Η χειρουργική επέμβαση γίνεται συνηθέστερα με τοπική αναισθησία, διαρκεί λίγα λεπτά της ώρας και δεν καταλείπει αξιοσημείωτη ουλή.