22 Ιούλ Λιποσάρκωμα στην κοιλιά: Τι και πόσο επικίνδυνο είναι
Το λιποσάρκωμα είναι ένας σχετικά σπάνιος τύπος καρκίνου που προέρχεται από τα μαλακά μόρια (λιπώδης ιστός). Αν και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, συχνά αναπτύσσεται στον οπισθοπεριτοναϊκό χώρο, δηλαδή τον χώρο στην κοιλιά πίσω από την περιτοναϊκή κοιλότητα που περιέχει όργανα όπως τα νεφρά, το πάγκρεας και τα μεγάλα αιμοφόρα αγγεία. Λόγω αυτής της κρυφής θέσης και του μεγάλου διαθέσιμου χώρου, το λιποσάρκωμα μπορεί να αυξηθεί σημαντικά σε μέγεθος πριν προκαλέσει εμφανή συμπτώματα. Τι είναι το λιποσάρκωμα στην κοιλιά, πώς αναπτύσσεται, πώς γίνεται η διάγνωση και ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές;
Τι είναι το λιποσάρκωμα και γιατί σχηματίζεται πιο συχνά στην κοιλιά;
Το λιποσάρκωμα ανήκει σε μια ομάδα καρκίνων που ονομάζονται σαρκώματα. Τα σαρκώματα είναι κακοήθεις όγκοι που προέρχονται από τους συνδετικούς ιστούς του σώματος—όπως το λίπος, τους μύες, τα νεύρα, τους ινώδεις ιστούς και τα αιμοφόρα αγγεία. Σε αντίθεση με τους συχνότερους καρκίνους που εμφανίζονται σε όργανα (όπως το έντερο ή τον μαστό), τα σαρκώματα αναπτύσσονται στους ιστούς που περιβάλλουν, στηρίζουν και συνδέουν άλλες δομές. Το λιποσάρκωμα συγκεκριμένα προέρχεται από ανώριμα λιπώδη κύτταρα που ονομάζονται λιποβλάστες, τα οποία μπορούν να γίνουν καρκινικά και να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα.
Υπάρχουν διάφοροι υποτύποι λιποσαρκώματος. Οι πιο συχνοί είναι το καλά διαφοροποιημένο, το αποδιαφοροποιημένο, το μυξοειδές και το πλειομορφικό. Αυτοί οι υποτύποι διαφέρουν στην εμφάνιση στο μικροσκόπιο, στον ρυθμό ανάπτυξης και στη δυνατότητα να κάνουν μεταστάσεις. Τα καλά διαφοροποιημένα λιποσαρκώματα τείνουν να μεγαλώνουν αργά και είναι λιγότερο πιθανό να εξαπλωθούν σε απομακρυσμένα όργανα, αλλά συχνά υποτροπιάζουν τοπικά. Το αποδιαφοροποιημένο περιέχει περιοχές πιο επιθετικών καρκινικών κυττάρων. Τα μυξοειδή και τα πλειομορφικά συχνά εμφανίζουν πιο επιθετική συμπεριφορά και υψηλότερο κίνδυνο μετάστασης. Η ακριβής ταξινόμηση είναι πολύ σημαντική για τον καθορισμό της θεραπείας.
Η κοιλιακή χώρα και ειδικότερα ο οπισθοπεριτοναϊκός χώρος, αποτελούν περιοχές όπου το λιποσάρκωμα σχηματίζεται πιο συχνά, κυρίως γιατί υπάρχει αρκετός λιπώδης ιστός σε μεγάλο βάθος, χωρίς πολλά πρώιμα συμπτώματα. Σε αντίθεση με τα λιποσαρκώματα που εμφανίζονται στα άκρα, εκεί όπου το εξόγκωμα γίνεται πιο εύκολα αντιληπτό, το λιποσάρκωμα στην κοιλιά μπορεί να μεγαλώνει για μεγάλο διάστημα χωρίς να προκαλεί αισθητή διόγκωση ή πόνο. Επιπλέον, ο οπισθοπεριτοναϊκός χώρος έχει δομές που επιτρέπουν την ανεμπόδιστη αύξηση του όγκου μέχρι να συμπιεστούν όργανα, γεγονός που συχνά οδηγεί σε καθυστερημένη διάγνωση.
Συμπτώματα που προκαλεί το λιποσάρκωμα στην κοιλιά
Επειδή τα λιποσαρκώματα μπορούν να αναπτύσσονται αθόρυβα στην κοιλιά, τα πρώιμα συμπτώματα είναι συχνά ασαφή. Πολλοί ασθενείς δεν παρουσιάζουν καθόλου ενοχλήματα μέχρι να φτάσει ο όγκος σε μεγάλο μέγεθος. Όταν εμφανίζονται συμπτώματα, συνήθως οφείλονται στην πίεση που ασκεί το μόρφωμα σε παρακείμενα όργανα. Συνηθισμένα παράπονα είναι:
- Αίσθημα πληρότητας ή διόγκωσης στην κοιλιά
- Δυσφορία ή πόνος
- Γρήγορος κορεσμός κατά τη λήψη τροφής
- Δυσκοιλιότητα ή αλλαγές στις κενώσεις
- Ουρολογικά συμπτώματα, αν ο όγκος πιέζει την ουροδόχο κύστη ή τους ουρητήρες
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους σε πιο προχωρημένα στάδια.
Είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψιν ότι αυτά τα συμπτώματα μπορεί να οφείλονται και σε πολλές άλλες παθολογικές καταστάσεις. Συνεπώς, η διενέργεια απεικονιστικών εξετάσεων είναι αναγκαία για να εντοπιστεί η υποκείμενη αιτία που προκαλεί τα ανωτέρω συμπτώματα.
Διάγνωση
Η διάγνωση ξεκινά με τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού και την κλινική εξέταση. Ωστόσο, οι απεικονιστικές εξετάσεις είναι αναγκαίες για τον ακριβή εντοπισμό της πάθησης. Η αξονική τομογραφία κοιλίας και πυέλου με σκιαγραφικό είναι συνήθως η πιο κατατοπιστική. Δείχνει το μέγεθος, τη θέση και τη σχέση του όγκου με τα γύρω όργανα και αγγεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, γίνεται μαγνητική τομογραφία για καλύτερη εκτίμηση της φύσης του μορφώματος.
Για επιβεβαίωση, απαιτείται βιοψία. Κατά τη διαδικασία αυτή λαμβάνεται δείγμα ιστού με λεπτή βελόνα. Έπειτα εξετάζονται τα κύτταρα στο μικροσκόπιο και μπορεί να εφαρμοστούν ειδικοί χρωματισμοί και γενετικές εξετάσεις για τον ακριβή υποτύπο της νόσου. Αυτή η διάκριση είναι ουσιώδης για την πρόγνωση και το θεραπευτικό πλάνο.
Επιλογές θεραπείας για το λιποσάρκωμα
Η βασική θεραπεία για ένα λιποσάρκωμα στην κοιλιά είναι η χειρουργική αφαίρεση. Καθώς το λιποσάρκωμα συχνά μεγαλώνει και περιβάλλει σημαντικές δομές (μεγάλα αγγεία, νεφρά, έντερο), η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι σύνθετη. Στόχος είναι η πλήρης εκτομή με καθαρά όρια, δηλαδή χωρίς καρκινικά κύτταρα στα χειρουργικά όρια. Αυτό μπορεί να απαιτήσει αφαίρεση τμημάτων παρακείμενων οργάνων.
Η ακτινοθεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί συμπληρωματικά για καλύτερο τοπικό έλεγχο, είτε πριν το χειρουργείο για να μειωθεί το μέγεθος του όγκου είτε μετά για να καταστραφούν τυχόν υπολειπόμενα μικροσκοπικά κύτταρα.
Η χημειοθεραπεία συνήθως εφαρμόζεται σε υψηλής κακοήθειας ή μεταστατικά λιποσαρκώματα, καθώς οι περισσότεροι υποτύποι δεν ανταποκρίνονται ιδιαίτερα στα φάρμακα. Όμως, σε ορισμένες επιθετικές μορφές (κυρίως μυξοειδή ή πλειομορφικά), μπορεί να αποβεί ωφέλιμη.
Δεδομένου ότι τα λιποσαρκώματα εμφανίζουν μεγάλη πιθανότητα τοπικής υποτροπής, ακόμη και χρόνια μετά την αρχική θεραπεία, απαιτείται μακροχρόνια παρακολούθηση. Συνεπώς, είναι απαραίτητη η μακροχρόνια παρακολούθηση με περιοδικές απεικονιστικές εξετάσεις. Η ιατρική ομάδα θα καθορίσει το πρόγραμμα παρακολούθησης.
Πρόγνωση
Η πρόγνωση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: τον υποτύπο του όγκου, το μέγεθός του, το αν αφαιρέθηκε πλήρως και αν έχει εξαπλωθεί. Τα καλά διαφοροποιημένα λιποσαρκώματα έχουν καλύτερη πορεία, με μικρότερη πιθανότητα μετάστασης, αλλά συχνή τοπική υποτροπή. Οι πιο επιθετικοί υποτύποι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα εξάπλωσης.
Ακόμη και σε περίπτωση υποτροπής, η επανεπέμβαση μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της νόσου και να παρατείνει την επιβίωση. Επειδή συχνά αναπτύσσεται αργά, πολλοί ασθενείς ζουν αρκετά χρόνια με κατάλληλη θεραπεία και παρακολούθηση.
Συμπερασματικά, το λιποσάρκωμα της κοιλιακής χώρας είναι μια σπάνια μορφή καρκίνου που μπορεί να αναπτύσσεται χωρίς συμπτώματα για μεγάλο διάστημα. Η διάγνωση απαιτεί απεικόνιση και βιοψία για την ακριβή αναγνώριση του υποτύπου. Η θεραπεία στηρίζεται κυρίως στη χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Ταυτόχρονα, η ακτινοθεραπεία και σε ορισμένες περιπτώσεις η χημειοθεραπεία μπορούν να συμπληρώσουν ή ακόμα και να ενισχύσουν τα αποτελέσματα της επέμβασης. Αν και η υποτροπή είναι συχνή, η μακροχρόνια παρακολούθηση και η πρόοδος στις θεραπείες έχουν βελτιώσει την πρόγνωση. Ο Γενικός Χειρουργός στον Πειραιά Δρ. Γεώργιος Γεωργίου αντιμετωπίζει διάφορες μορφές κακοήθειας με την ενδεδειγμένη ανά περίπτωση χειρουργική μέθοδο.