10 Νοέ Εκκολπωματίτιδα: Αίτια, συμπτώματα & θεραπεία
Το παχύ έντερο αποτελεί τμήμα του γαστρεντερικού συστήματος το οποίο δυστυχώς είναι επιρρεπές σε πλήθος διαφορετικών παθήσεων. Μία από αυτές είναι η παρουσία εκκολπωμάτων στο παχύ έντερο, κατάσταση που καλείται εκκολπωμάτωση. Τα εκκολπώματα εντέρου συνιστούν προπτώσεις του εντερικού βλεννογόνου προς τα έξω (που μοιάζουν με μικρές «φυσαλίδες»), διαμέσου των στιβάδων του εντερικού τοιχώμαστος κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τους στο σιγμοειδές τμήμα του παχέος εντέρου . Οι προπτώσεις αυτές σχηματίζονται συνήθως λόγω της αυξημένης πίεσης στο εσωτερικό του εντέρου στη διάρκεια της κένωσης, ιδίως εάν ο ασθενής υποφέρει από δυσκοιλιότητα. Τα συχνότερα προβλήματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη εκκολπωμάτων είναι η αιμορραγία και η ανάπτυξη φλεγμονής. Σε περίπτωση που παρουσιαστεί φλεγμονή, εκδηλώνεται εκκολπωματίτιδα, η οποία προκαλεί συχνά δυσάρεστα συμπτώματα.
Αίτια εμφάνισης εκκολπωμάτωσης
Η εκκολπωμάτωση είναι αρκετά συχνή πάθηση και μπορεί να αφορά ακόμα και το 50% των ατόμων ηλικίας άνω των 50 ετών, καθώς με την πάροδο του χρόνου τα τοιχώματα του παχέος εντέρου τείνουν να εξασθενήσουν, καθιστώντας τα πιο ευαίσθητα στο σχηματισμό εκκολπωμάτων. Παράλληλα, επιβαρυντικά λειτουργεί η υιοθέτηση μιας διατροφής χαμηλής σε διαιτητικές ίνες. Η ανεπαρκής πρόσληψη φυτικών ινών μπορεί να οδηγήσει σε δυσκοιλιότητα και αυξημένη πίεση στο παχύ έντερο, γεγονός που μπορεί να προάγει τον σχηματισμό εκκολπωμάτων. Η παχυσαρκία είναι ένας άλλος παράγοντας κινδύνου, καθώς το υπερβολικό σωματικό βάρος μπορεί να αυξήσει την ενδοκοιλιακή πίεση, συμβάλλοντας δυνητικά στην εκκολπωματίτιδα. Ο καθιστικός τρόπος ζωής μπορεί επίσης να παίξει ρόλο στην εκκολπωματίτιδα. Η τακτική σωματική δραστηριότητα βοηθάει στη διατήρηση της υγείας του παχέος εντέρου προάγοντας τις τακτικές κενώσεις. Εφόσον σχηματιστούν εκκολπώματα, ενδέχεται το στόμιο ενός από αυτά να παρουσιάσει απόφραξη, γεγονός που πυροδοτεί την ανάπτυξη φλεγμονής στο τοίχωμα του παχέος εντέρου.
Εκκολπωματίτιδα: Συμπτώματα & επιπλοκές
Η εκκολπωματίτιδα, η φλεγμονή δηλαδή ενός ή περισσότερων εκκολπωμάτων, μπορεί να εκδηλωθεί με ποικίλα συμπτώματα, που κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά. Το πιο εμφανές σύμπτωμα της είναι ο εντοπισμένος κοιλιακός πόνος, συνήθως στην κάτω αριστερή πλευρά (στο σημείο που εντοπίζεται δηλαδή το σιγμοειδές κόλον). Ο πόνος μπορεί να είναι σταθερός, σαν κράμπα ή να εμφανίζεται με διαλείμματα. Η φλεγμονή των εκκολπωμάτων μπορεί επίσης να οδηγήσει σε πυρετό, ρίγη και γενικό αίσθημα κακουχίας. Μερικά άτομα μπορεί να εμφανίσουν ναυτία και έμετο ως σύμπτωμα της εκκολπωματίτιδας. Η πάθηση μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου, όπως διάρροια ή δυσκοιλιότητα, ενώ εκδηλώνεται συχνά και φούσκωμα ή αυξημένη παραγωγή αερίων. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η εκκολπωματίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε αιμορραγία από το ορθό.
Η πάθηση αυτή χρήζει άμεσης ιατρικής αξιολόγησης, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές. Ενδεχόμενες επιπλοκές περιλαμβάνουν τη διάτρηση του εντέρου, τη δημιουργία αποστήματος ή ακόμη και την εκδήλωση περιτονίτιδας. Σε περίπτωση που η φλεγμονή δεν ελεγχθεί άμεσα, μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ενδοκοιλιακού αποστήματος ή ακόμη και γενικευμένης περιτονίτιδας, που είναι μια επικίνδυνη κατάσταση που χρήζει άμεσης χειρουργικής αποκατάστασης. Στις χρόνιες επιπλοκές της πάθησης συγκαταλέγεται και η ενδεχόμενη ανάπτυξη συριγγίου. Συρίγγιο μπορεί να εμφανιστεί εάν η φλεγμονή που αναπτύσσεται στο έντερο συμβάλλει στο σχηματισμό μιας μη φυσιολογικής διόδου επικοινωνίας με κοντινά όργανα (άλλα τμήματα του εντέρου ή και την ουροδόχο κύστη). Τέλος, εάν η εκκολπωματίτιδα υποχωρεί και επανεμφανίζεται τακτικά, μπορεί σε βάθος χρόνου να προκαλέσει στένωση του εντερικού αυλού.
Διάγνωση εκκολπωματίτιδας
Η διάγνωση της εκκολπωματίτιδας συνήθως περιλαμβάνει έναν συνδυασμό λήψης και λεπτομερούς αξιολόγησης του ιατρικού ιστορικού, κλινικών και διαγνωστικών εξετάσεων (αιματολογικοί δείκτες φλεγμονής, κολοσκόπηση, υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία κοιλίας). Οι απεικονιστικές εξετάσεις όπως η αξονική τομογραφία πραγματοποιούνται συνήθως για την επιβεβαίωση της παρουσίας εκκολπωματίτιδας, την αξιολόγηση της σημαντικότητας της (απόστημα; περιτονίτιδα;) και τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων.
Εκκολπωματίτιδα: Επιλογές θεραπείας
Η αντιμετώπιση της εκκολπωματίτιδας εξαρτάται από τη σοβαρότητά της. Για ήπιες περιπτώσεις, οι διατροφικές τροποποιήσεις μπορεί να είναι αρκετές. Συνιστάται η αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών, η κατανάλωση άφθονων υγρών και η αποφυγή ορισμένων τροφών (π.χ. ξηροί καρποί και σπόροι) που θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Σε περιπτώσεις ήπιας έως μέτριας σοβαρότητας της πάθησης, μπορεί να συνταγογραφηθούν αντιβιοτικά για τη θεραπεία της λοίμωξης. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να απαιτείται νοσηλεία για ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών και στενή παρακολούθηση.
Ωστόσο, σε σοβαρές ή επιπλεγμένες περιπτώσεις, η εκκολπωματίτιδα αντιμετωπίζεται χειρουργικά. Η επέμβαση εκλογής για τη χειρουργική αντιμετώπιση της εκκολπωματίτιδας είναι η κολεκτομή, η οποία εφαρμόζεται ιδίως σε περίπτωση επιπλοκών ή υποτροπών. Κατά την διάρκεια της κολεκτομής, αφαιρείται το τμήμα του εντέρου στο οποίο εντοπίζεται το πρόβλημα. Έπειτα, τα δύο εναπομείναντα άκρα του οργάνου επανενώνονται. Όταν, όμως, υπάρχει ρήξη του εντέρου στο σημείο της φλεγμονής μπορεί η επανένωση του εντέρου να μην είναι εφικτή και να καθυστερήσει μερικούς μήνες. Στην αρχική επείγουσα επέμβαση κατασκευάζεται παρά φύση έδρα (κολοστομία) και όταν παρέλθει η φλεγμονή του εντέρου και συνέλθει ο ασθενής ακολουθεί δεύτερη επέμβαση για την επανένωσή του. Αυτό καταδεικνύει και τη σοβαρότητα της πάθησης και την ανάγκη για αυξημένο βαθμό υποψίας ώστε να τεθεί έγκαιρα η διάγνωση της εκκολπωματίτιδας και να αποφευχθούν σοβαρότερες επιπλοκές.
Η επέμβαση πλέον πραγματοποιείται στην πλειοψηφία των περιπτώσεων με τη λαπαροσκοπική ή τη ρομποτική τεχνική, καθώς πρόκειται για ελάχιστα επεμβατικές διαδικασίες. Η λαπαροσκοπική εκτομή παχέος εντέρου και η ρομποτική κολεκτομή προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα στους ασθενείς, καθώς ελαττώνουν το χρόνο ανάρρωσης. Στα πλεονεκτήματα των συγκεκριμένων τεχνικών περιλαμβάνονται το μικρό μέγεθος των τομών, η ελαττωμένη απώλεια αίματος διεγχειρητικά, η ταχύτερη ανάκτηση της λειτουργίας του εντέρου, το βελτιωμένο αισθητικό αποτέλεσμα και η ταχύτερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες και υποχρεώσεις. Ο Γενικός Χειρουργός στον Πειραιά, Δρ. Γεώργιος Γεωργίου, αντιμετωπίζει χειρουργικά την εκκολπωματίτιδα όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο, με εξαιρετικά ποσοστά επιτυχίας.