11 Ιούν Σμηγματογόνος κύστη: Τι ακριβώς είναι;
Ως γνωστόν, το δέρμα συνιστά το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος. Η τόσο μεγάλη του έκταση ωστόσο το καθιστά επιρρεπές στην εμφάνιση διαφόρων δερματικών παθήσεων ή αναπτύξεων. Μια από αυτές τις αναπτύξεις είναι και η σμηγματογόνος κύστη. Αν και η λέξη «κύστη» συχνά προκαλεί ανησυχία, στην περίπτωση αυτή πρόκειται για μια απολύτως καλοήθη ανάπτυξη, η οποία μπορεί μεν να προκαλεί δυσφορία ή να ενοχλεί αισθητικά, αλλά δεν συνδέεται με καμία πιθανότητα κακοήθους εξαλλαγής.
Η σμηγματογόνος κύστη, γνωστή και ως κύστη δέρματος ή επιδερμική κύστη, αποτελεί μια από τις πιο συχνές καλοήθεις βλάβες του υποδόριου ιστού, δηλαδή του ιστού που βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του δέρματος.
Τι είναι η σμηγματογόνος κύστη;
Η σμηγματογόνος κύστη, γνωστή και ως κύστη δέρματος ή επιδερμική κύστη, είναι μια πολύ κοινή καλοήθης βλάβη του υποδόριου ιστού, δηλαδή του ιστού που βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του δέρματος. Η κύστη αυτή σχηματίζεται όταν αποφράσσεται ο εκφορητικός πόρος ενός σμηγματογόνου αδένα. Το σμήγμα – ένα λιπαρό έκκριμα που φυσιολογικά βοηθά στη λίπανση της επιδερμίδας – δεν μπορεί να εξέλθει και εγκλωβίζεται εντός ενός μικρού σάκου ή «κάψας» κάτω από το δέρμα. Το αποτέλεσμα είναι μια μικρή, στρογγυλή κινητή διόγκωση, συνήθως ανώδυνη, με μαλακή έως και πιο σκληρή υφή. Σε κάποιες περιπτώσεις, πάνω από την κύστη μπορεί να διακρίνεται ένας μικρός μαύρος πόρος – ένα άνοιγμα μέσω του οποίου μπορεί να υπάρξει εκροή ενός δύσοσμου υγρού.
Η κύστη μπορεί να παραμείνει σταθερή για χρόνια ή να παρατηρηθεί σταδιακή αύξηση του μεγέθους της. Μάλιστα, εάν αναπτυχθεί φλεγμονή, μπορεί να προκαλέσει έντονα συμπτώματα.
Αίτια σχηματισμού της κύστης
Η ακριβής αιτία σχηματισμού της συγκεκριμένης κύστης δεν είναι πάντα γνωστή. Η πιο αποδεκτή θεωρία είναι ότι η κύστη σχηματίζεται όταν ένας σμηγματογόνος πόρος φράζει, με αποτέλεσμα η έκκριση του σμήγματος να παγιδεύεται και να συσσωρεύεται. Παράγοντες όπως τραύματα στο δέρμα, λιπαρότητα ή ακόμη και η κληρονομικότητα μπορεί να παίζουν ρόλο. Αν και συχνά πρωτοεμφανίζονται στην εφηβεία, μπορεί να προκύψουν σε οποιαδήποτε ηλικία.
Σημεία του σώματος στα οποία αναπτύσσεται
Οι σμηγματογόνες κύστεις μπορούν να εμφανιστούν σχεδόν σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, αλλά συχνότερα εντοπίζονται στο τριχωτό της κεφαλής, στον αυχένα, στο πρόσωπο, πίσω από τα αυτιά, στον κορμό, στα άκρα και στα γεννητικά όργανα. Δεν είναι σπάνιο ένας άνθρωπος να εμφανίσει περισσότερες από μία κύστεις.
Συμπτώματα που προκαλεί η σμηγματογόνος κύστη
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η σμηγματογόνος κύστη δεν προκαλεί πόνο ή άλλα συμπτώματα – αποτελεί απλώς μια αισθητή και ορατή διόγκωση κάτω από το δέρμα. Ενδέχεται να δημιουργεί αίσθημα πίεσης στην περιοχή, ειδικά αν βρίσκεται σε σημείο όπου τρίβεται με ρούχα ή αντικείμενα.
Το πρόβλημα ξεκινά όταν η κύστη αναπτύσσει φλεγμονή, δηλαδή μολύνεται. Τότε η περιοχή γίνεται κόκκινη, διογκώνεται περισσότερο, πονάει και συχνά θερμαίνεται. Εάν η μόλυνση προχωρήσει, μπορεί να δημιουργηθεί απόστημα, δηλαδή συλλογή πύου, που απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση.
Διάγνωση
Η διάγνωση μιας σμηγματογόνου κύστης τίθεται σχεδόν πάντα με την κλινική εξέταση. Ο έμπειρος γιατρός, μέσω ψηλάφησης και επισκόπησης, μπορεί να διακρίνει τη διαφορά από άλλες υποδόριες αλλοιώσεις, όπως είναι το λίπωμα. Αν και οι δύο αυτές καταστάσεις μοιάζουν, η κύστη είναι πιο σκληρή, λιγότερο κινητή και έχει διαφορετική υφή. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει αμφιβολία, μπορεί να πραγματοποιηθεί υπερηχογράφημα ή μαγνητική τομογραφία.
Σμηγματογόνος κύστη και πιθανοί κίνδυνοι
Η σμηγματογόνος κύστη είναι καλοήθης και δεν εγκυμονεί κάποιο κίνδυνο. Επίσης, δεν υπάρχει η πιθανότητα να μετατραπεί ποτέ σε κακοήθη όγκο. Ο μόνος πραγματικός κίνδυνος είναι η πιθανότητα μόλυνσης, που μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή και δημιουργία αποστήματος.
Πότε πρέπει να αφαιρεθεί
Αν και σε πολλές περιπτώσεις η κύστη μπορεί να παραμείνει για μεγάλο διάστημα χωρίς προβλήματα, συνιστάται να αφαιρείται, ιδιαίτερα όταν:
- Μεγαλώνει σε μέγεθος
- Ενοχλεί αισθητικά
- Βρίσκεται σε σημείο όπου ερεθίζεται συχνά
- Έχει φλεγμονή ή τάση να μολύνεται επανειλημμένα.
Η αφαίρεση είναι προτιμότερο να γίνεται όσο η κύστη είναι ακόμη μικρή και δεν έχει φλεγμονή, καθώς η χειρουργική επέμβαση είναι τότε απλούστερη, γρηγορότερη και έχει καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα.
Διαδικασία χειρουργικής αφαίρεσης
Η εκτομή της σμηγματογόνου κύστης είναι μια σύντομη και ανώδυνη διαδικασία που πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία. Ο χειρουργός αφαιρεί ολόκληρη την κύστη μαζί με την κάψα της, ώστε να αποφευχθεί η υποτροπή. Μια απλή πίεση ή παρακέντηση για να «σκάσει» η κύστη μπορεί να οδηγήσει σε υποτροπή ή μόλυνση, καθώς η κάψα παραμένει εντός του ιστού. Εξίσου αναποτελεσματικές θεωρούνται και θεραπείες με λέιζερ, όταν δεν συνοδεύονται από πλήρη αφαίρεση της κύστης.
Η μικρή τομή που γίνεται κλείνεται συνήθως με ενδοδερμικά ράμματα, ώστε η ουλή να είναι ελάχιστα ορατή. Η διαδικασία διαρκεί περίπου 20 λεπτά και ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει άμεσα στις δραστηριότητές του.
Τι γίνεται όταν η κύστη έχει φλεγμονή
Σε περίπτωση φλεγμονής ή αποστήματος, αρχικά μπορεί να απαιτηθεί άνοιγμα και παροχέτευση του πύου. Όμως, για οριστική λύση, η κύστη πρέπει να αφαιρεθεί πλήρως αφού υποχωρήσει η φλεγμονή. Η χορήγηση μόνο αντιβίωσης ή απλή διάνοιξη δεν επαρκούν, καθώς η κύστη τείνει να υποτροπιάζει.
Η σμηγματογόνος κύστη είναι μια συχνή, καλοήθης κατάσταση που συνήθως δεν προκαλεί σοβαρά προβλήματα. Ωστόσο, εφόσον αρχίσει να μεγαλώνει, να ενοχλεί ή να αναπτύσσει φλεγμονή, η έγκαιρη χειρουργική αφαίρεσή της αποτελεί τη βέλτιστη και οριστική λύση. Με τη σωστή τεχνική, το αποτέλεσμα είναι άριστο τόσο από ιατρικής όσο και από αισθητικής πλευράς. Ο Γενικός Χειρουργός στον Πειραιά Δρ. Γεώργιος Γεωργίου αντιμετωπίζει τη συγκεκριμένη κύστη στοχευμένα, γρήγορα και με το βέλτιστο αισθητικό αποτέλεσμα.